Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Lâm Đồng

Bà Nguyễn Thị Mai, ấp Thành Ninh, xã Thành Lợi (Bình Tân, Vĩnh Long) vừa thu 5.000 m2 khoai lang tím Nhật than: Bỏ vốn gần 60 triệu đồng đầu tư trồng khoai lang sau 6 tháng thu hoạch lỗ hơn 15 triệu đồng. Với tình trạng này thì lấy tiền đâu trả nợ ngân hàng vì đã vay trồng cho khoai lang.

Ông Cao Minh Kỳ, ấp Thành Nhu (Thành Lợi, Bình Tân, Vĩnh Long), nói: Ngay lúc này 10 người trồng khoai thu hoạch đều khấn ông "thần khoai" phù hộ thu hồi đủ vốn là cúng ngay con vịt. Hiện tại, giá khoai được thương lái thu mua 270.000 đồng/tạ 60 kg (tương đương 4.500 đồng/kg).

Với năng suất khoai khoảng 18 tấn/ha, tổng thu khoảng 81 triệu đồng, trong đó tổng vốn đầu tư hơn 110 triệu đồng/ha, như vậy nhà nông lỗ 30 triệu đồng/ha. Đấy là ruộng khoai không bị sâu lạ tấn công, còn những ruộng bị sâu tấn công thì số tiền thua lỗ phải tăng gấp đôi.

Ông Trần Văn Út, ấp Thành Nhân, đang thu hoạch khoai cho bà Mai, nói: Bà Mai ước lỗ vậy là nhẹ, cách đây 1 tháng tôi thu hoạch 3.000 m2 khoai lang thua lỗ tổng cộng 20 triệu đồng. Giá khoai đã thấp lại gặp nạn sâu lạ cắn phá hư củ khoảng 30% so với sản lượng. Những người đi mướn đất trồng khoai lang thì rất thê thảm vì lỗ trắng tay. Hiện tại, đã có nhiều gia đình bỏ con ở lại quê, vợ chồng đi Bình Dương tìm kế mưu sinh.

Con sâu lạ xuất hiện 2 năm nay và gần như người trồng khoai bó tay với loài sâu đục củ này. Bà con đặt tên chúng là "con tàn mạt". Loài sâu này đợi khoai gần đến tuổi thu hoạch thì tấn công, chúng đục thẳng vào củ hoặc cắn nham nhở ngoài vỏ rồi chuyển sang củ khác. Chúng trú ẩn dưới đất, di chuyển rất lẹ nên khó nhìn thấy và phát hiện.

Ông Lê Văn Trung, Chủ nhiệm HTX rau an toàn Thành Lợi (Bình Tân, Vĩnh Long) nói: "Sâu đục củ tấn công củ khoai đang làm cho người trồng khốn đốn, ôm nợ khó trả. Nhiều ruộng khoai thu hoạch số lượng củ bị loài sâu lạ này làm hư hại từ mức 20-50%, thậm chí còn cao hơn. Sâu bệnh ngày càng tấn công mạnh những ruộng khoai gần ngày thu hoạch đã làm thiệt hại rất lớn về kinh tế của nông dân".

Ông Lê Thành Hương, ấp Thành Tân, xã Thành Đông (Bình Tân, Vĩnh Long) thu hoạch 7.000 m2 khoai lang tím Nhật bán chỉ được 27 triệu đồng, lỗ hơn 35 triệu đồng. Ông Hương cho biết: Tổng sản lượng ước khoảng 28 tấn nhưng bị sâu “tàn mạt”, sùng đục củ, bệnh thối củ bỏ khoảng 60% nên đã thua lỗ rất nặng.

Ông Hương nói: Khi con sâu “tàn mạt” tấn công thì có sử dụng thuốc diệt cũng không hiệu quả, ngược lại kích thích chúng lây lan sang ruộng khác với tốc độ rất nhanh. Ở ấp Thành Tân hầu hết 10 ruộng khoai thì đã có đến 9 ruộng bị sâu “tàn mạt” tấn công. Hiện tại, rất nhiều nông dân không trả được nợ ngân hàng vì thua lỗ sau vụ khoai vừa qua do sâu.

Ông Ngô Văn Hải, Phó chủ nhiệm HTX khoai lang Tân Thành (Tân Thành, Bình Tân, Vĩnh Long) cho biết: Vụ khoai lang trồng trong vụ hè thu 2014 này nông dân thua lỗ rất nặng do con sâu “tàn mạt” tấn công cộng với giá cả thấp và bệnh thối củ. Hiện tại phần lớn khoai lang tím Nhật được xuất khẩu tiểu ngạch sang Trung Quốc, giá rất bấp bênh.

Dự kiến trong tháng 11/2014 Trung Quốc sẽ bước vào mùa thu hoạch khoai lang thì tình hình sẽ còn khó khăn cho nông dân trồng khoai. Nhiều nông dân thấy giá khoai giảm thấp đã neo khoai lại chờ giá. Có những ruộng khoai đã 7 tháng mà vẫn chưa thu hoạch.

Thanh Phong - Báo Nông nghiệp Việt Nam